Exact tien jaar geleden dook de beruchte Waaslandwolf op in Stekene. Hij doodde niet minder dan 62 schapen in Nederland en België. Even mysterieus als hij verscheen, verdween hij ook weer.
Of het om een hond of een wolf ging, kan nog altijd niemand met zekerheid zeggen. Maar wat wel vaststaat is dat het dier een ware mediahype veroorzaakte.
Eind november doken de eerste berichten op over een wolf in het grensgebied van het Nederlandse Zeeuws-Vlaanderen en het Vlaamse Waasland. De wolf, die men vruchteloos 'Bor' (naar de fabeltjeskrant: is de wolf een fabeltje of niet?) of 'Isemgrin' (naar de literaire Reinaert: voor wie het Waasland het decor was) trachtte te noemen, werd in Vlaanderen als de 'Waaslandwolf' een begrip. Zodanig zelfs dat men op diverse plaatsen afgeslacht vee vond en wolfachtige daders begon op te merken: van de streek rond Meise (in Vlaams-Brabant) tot Lommel (Noord-Limburg).
Nadat hij ruim 30 slachtoffers had gemaakt onder de schapenbevolking aan beide zijden van de landsgrens, verdween de Waaslandwolf uit het zicht. Verongelukt op één van onze vele wegen? Gedood door een jager? Terug op stal bij zijn bloeddorstige baasje?
De vragen naar het lot van de wolf zijn even talrijk als die naar zijn herkomst: is hij ergens ontsnapt, is hij moedwillig op pad gestuurd, is het een werkelijk wild dier?
Genoeg vragen om enkele antwoorden te zoeken in een dossier, waarin we de sporen nagaan van de wolf én van allen die erop gejaagd hebben.
De eerste meldingen en slachtoffers
De Waasland wolf: fabeldier of niet, vanaf eind september 2000 wordt in de grensstreek tussen Zeeuws-Vlaaderen en het Waasland een 'wolf' waargenomen. Jager Didier Fobé uit Meerdonk bijvoorbeeld ziet op 23/9 een kilometer over de Nederlandse grens het dier lopen, en vindt ter plaatse de resten van een aangevreten haas. Maar het beest lijkt zijn dieet uit te breiden: vanaf half oktober hebben liefst 11 Zeeuws-Vlaamse schapenboeren te lijden van een schapendoder. Een dertigtal schapen vallen onder genadeloze, maar anonieme klauwen. Die de eigenaars met half opgegeten kadavers en vele tienduizenden franken schade achterlaten. Eén wanhopige schapenboer looft zelfs een premie van 25.000 frank uit voor degene die het onbekende dier kan vangen.
Het gerucht dat er hier een wolf in het spel is, doet snel de ronde. Zeker als hondenkenners, die het dier zagen, dat beweren. Een onduidelijke video-opname moet ook de buitenwereld ervan overtuigen dat er in Zeeuws-Vlaanderen een heuse wolf on the loose is.
Vanwaar komt de wolf?
1. Wilde wolf
Dat het hier niet om een in het wild levende wolf gaat, daarover is meteen iedereen het eens. Vrije wolven rukken de laatste jaren in West-Europa onder officiële bescherming weliswaar weer op - zelfs in de Elzas zijn er te vinden - maar Zeeland, dàt lijkt onwaarschijnlijk. En zeker een alleenstaande wolf.
2. Ontsnapte wolf
De eerste plausibele theorie die de ronde doet, is dat het dier ontsnapt zou zijn uit een privé-verzameling. Bijvoorbeeld die van het provinciaal domein Puyenbroeck in het Waase Wachtebeke, zo wordt in Zeeuws-Vlaanderen hardop gefluisterd. Een veronderstelling die niet zo gek is, want al in 1959 richtte een uit een dierentuin in Lokeren ontsnapte aardwolf (een hyena) een slachting aan onder Zeeuwse schapen. Maar de timberwolven van Wachtebeke verblijven inmiddels in een wildpark in de Ardennen. Rudy Oyen van het opvangcentrum in Heusden-Zolder, waar de wolven ook enkele maanden verbleven, denkt dat de schapendoder best een hond of hybride mengeling van hond en wolf kan zijn, omdat bijvoorbeeld timberwolven nauwelijks van herdershonden te onderscheiden zijn.
Dat het dier toch nog een ontsnapte wolf kan zijn, wordt niet uitgesloten. Hoewel er geen melding komt van een ontsnapping: het is immers mogelijk dat de eigenaar niet wil opdraaien voor de schade die zijn wolf heeft aangericht. Onder meer een kweker van wolfshybriden in Lochristi wordt genoemd.
3. Drugswolf
Mocht het toch niet om een ontsnapt dier gaan, kan men veronderstellen dat het bloeddorstige beest - wolf of niet - moedwillig door een malafide eigenaar is losgelaten of zelfs tijdelijk uitgezet, om daarna weer meegenomen te worden. Zo wordt geopperd dat drugskoeriers al eens wolven zouden gebruiken om drugshonden van de politie het spoor bijster te maken. Dat van die drugs is mogelijk, want we zitten hier in de Belgisch-Nederlandse grensstreek. Maar dat van die wolven wordt weggehoond door wolvenspecialisten.
4. De maniak
Als de wolf ook in Vlaanderen, en meer bepaald het aangrenzende Waasland, toeslaat, komt opeens de Reynaert ter sprake: het middeleeuwse dierenepos, waarin ook een wolf figureert en dat zich afspeelt in het Waasland. De wolf zou vooral die plaatsen in het Waasland aandoen, die ook in het verhaal vernoemd worden. Dat men hier te maken heeft met een literair geïnspireerde wolvenbaasje is misschien wat vergezocht - het illustreert wel de mythische dimensies die het feuilleton rond de Wase Wolf vanaf midden december aanneemt - maar wat blijft, is de theorie van de maniak.
Een maniak die wetens en willens een wolf - of iets wat daarvoor moet doorgaan - op onschuldige schaapjes van schapen afstuurt. Gewoon voor de fun. Enkele keren wordt in dit verband een wagen met een hondenwagentje gesignaleerd in de streek. Ook een schapenboer heeft zo'n auto gezien, maar dat was op een nacht dat er geen slachtoffers vielen. En toen die er wel te betreuren waren, had hij de auto niet meer opgemerkt. Al toen de 'wolf' enkel nog in Zeeuws-Vlaanderen toesloeg, waren er schapenboeren die ervan overtuigd waren dat hier een zieke geest de kwade genius is achter dit alles. "Zoals een pyromaan, die geniet als een huis in de vlammen opgaat," zegt de Zeeuwse schapenboer Karel Vergauwen, die een beloning uitloofde voor premiejagers.
Dat er een mens achterzit, is misschien ook wel de reden van het plotse verdwijnen van de Waasland wolf omstreeks nieuwjaar. Alsof de dader het te heet onder zijn voeten voelde worden.
De wolf slaat toe in het Waasland
Zoals gezegd steekt de wolf uiteindelijk ook de grens met België over. Dinsdagmiddag 5 december meldt schapenboer Lenaerts uit Kallo het eerste Belgische slachtoffer van een dier dat die dag meermaals in de omgeving van de Expressweg wordt waargenomen. Opmerkelijk noemt men het feit dat het dier zich zo dicht bij woongebieden durft te wagen.
Op 7 december wordt een tweede gekeeld schaap ontdekt in Sint-Pauwels, bij Sint-Gillis-Waas. De wolf wordt nu ook door politieagenten gezien. Met tussenpozen van gemiddeld twee dagen vallen nog meer schapen ten prooi aan het dier. Onder meer in Wachtebeke, waar hij op 18 december zijn 35ste slachtoffer maakt.
Op 22 december worden weer op Zeeuws grondgebied, in Axel, drie schapen gedood. Op 23 december zou een Lokerse politiepatrouille de vermoedelijke wolf nog gezien hebben, maar nadien blijft het stil rond het dier.
Even wordt gedacht dat het dier gevangen of gedood is, maar op 26 december - zo wordt pas een week na nieuwjaar gemeld - heeft iemand nog een hap genomen uit een kadaver dat in een wei in het Zeeuwse Axel is blijven liggen.
Gaat het nog steeds om hetzelfde dier? Dat vraagt men zich ook af als op 29 december 15 kippen worden doodgebeten in Lokeren. Is de wolf - die last heeft van de patrouilles van schapenboeren - terug overgeschakeld op kleiner (pluim)vee? Op 6 januari worden dan weer 2 schapen gebeten op een Scheldedijk in Grembergen; 4 andere springen van schrik in de Schelde en verdrinken. Daarna wordt het weer stil rond de Waasland wolf.
De wolvenjacht
Vanaf de eerste slachtpartijen in Zeeuws-Vlaanderen wordt er actief jacht gemaakt op de 'wolf'. Niet alleen door de schapenhouders, maar ook de politie van de grensgemeente Hulst en enkele jachtwachters.
Als de wolf dan ook Vlaanderen aandoet, vindt er grensoverschrijdend overleg plaats tussen de betrokken politiediensten. Politie- en rijkswachtpatrouilles worden geïntensifeerd en het is dan ook niet toevallig dat politiemannen oog in oog komen te staan met de wolf. Vanaf 12 december coördineert commissaris Luc De Witte van Stekene de zoekacties naar de wolf. Er wordt een heus wolventeam samengesteld, waarin vooral specialisten betrokken worden. Onder hen Sil Janssen van het Natuurhulpcentrum in Opglabbeek en Jan Rodts van Vogelbescherming Vlaanderen.
Het wolventeam vat post bij schapenkooien en -weides. Getroffen boeren wordt aangeraden de kadavers te laten liggen, zodat de wolf zou kunnen terugkeren naar deze (makkelijke) prooien en zelf een sitting duck wordt voor het op de loer liggende wolventeam. De wolf laat zich echter niet zo makkelijk vangen. Zo bijvoorbeeld trotseert het wolventeam, dat gokt op een nieuwe aanval, een nacht vergeefs de kou en slaat de wolf doodleuk een nachtje later toe. Op de ochtend van 17 december wordt hij betrapt door een schapenboer, maar hij kan toch nog ontkomen.
Daarom worden nog meer middelen gebruikt: van wolvenuitwerpsels, urinesporen en een wolvenkooi (een initiatief van de burgemeester van Wachtebeke) tot (bijna) uit de VS overgevlogen wolvenklemmen en heuse helikopterspeuracties. Andere specialisten vinden dat helikopters het dier te bang maken zodat het in z'n hol blijft. De Nederlander Jos de Bruin tracht een weekend lang met een loopse wolvin de wolf uit z'n schulp te lokken, maar slaagt er niet in. (Bron: Het Nieuwsblad)