De historiek van de Fondatie door Hans Baeté (Bron: Ilvo)
Dit artikel is het vervolg op het eerste deel in een reeks van vier artikels over de historiek van de Fondatie. De vorige keer maakten we kennis met het verre verleden van de Fondatie en deze keer gaan we verder met de waargebeurde geschiedenis van droogleggingen, hernessen, meersen, ettingen en kapbossen.
De historiek van de Fondatie door Hans Baeté (Bron: Ilvo)
De Fondatie staat genoegzaam bekend als een succesvol reservaatproject. Voor de geïnteresseerde l lezer valt er echter nog meer te beleven. De Fondatieweiden, -slootjes, -kanten en - bosjes genieten een opmerkelijk rijke voorgeschiedenis, die een beheerder kunnen informeren en inspireren... Wie een andere mening is toegedaan, kan zonder meer genieten van een boeiend landschapsverhaal in verschillende afleveringen. Waar te beginnen? Er waren eens... een immens riviermoeras en een abdij, of nee, er waren meerdere abdijen in het spel, alsook vele ‘gewone’ mensen van ter plaatse...
De historiek van de Fondatie door Hans Baeté (Bron: Ilvo)
In 1306 komt een zekere Willem Mostart in een Hulsterse herberg verklaren dat hij aan Boudelo drie gemeten land schenkt. Deze kleine halve hectare is gelegen in Pauluspolder, op de Hernesse. Laatstgenoemde toponiemen hebben de tijd behoorlijk goed doorstaan. Palspolder maakt volgens de Sinaaise overlevering deel uit van de westelijke Fondatie ten zuiden van de Liniedreef. Heirnisse verwijst dan weer naar een bijzonder gebruik als graasgebied. Rekening houdend met de situering door Mostart, bevond deze Heirnisse zich vermoedelijk niet enkel ten westen van de Weimanstraat (what’s in a streetname?), zoals bijvoorbeeld op topografische kaarten het geval is. De oudste bron die de kadastrale wijk Heirnisse ondubbelzinnig prangt tussen Moervaart, Stekense vaart, Fondatiebeek en Weimanstraat, is een landboek uit 1670. Het is dus goed mogelijk dat de middeleeuwse Hernesse een beduidend groter gebied besloeg en dus ook een belangrijk deel van de recentere Fondatiewijk innam. Laatstgenoemde wijk werd nota bene pas in het zeventiendeeeuwse landboek voor het eerst afgebakend.
In verband met de naam Heirnisse verwijst M. Gysseling† (pers. med. 1993) naar de wijk Heernesse
in Sint-Amandberg (Gent), waar zich vroeger een door ingezetenen uitgebate koeienweide bevond.
De etymologie verwijst naar herde = kudde (cf. herdnisse in Egmondse, hertnisse in Pakinge,
Gysseling 1960). De aanwezigheid van dit toponiem is in elk geval in overeenstemming met het
gebruik als etting tijdens het Oud Regime (zie verder). Plaatsnamen in het bosreservaat zijn
voornamelijk afkomstig van O. Maes† (pers. med. 1993).
Van bijzonder belang is het toponiem Liniedreef, dat verwijst naar een militaire verdedigingslinie met
grachten en schansen, die omstreeks 1701 werd gecreëerd tijdens de Spaanse successie-oorlog
tegen de Nederlanders. Deze linie liep dwars door de Heirnisse (zie verder). De enige dreef in de
Heirnisse die loodrecht staat op de Liniedreef wordt de Binnendreef genoemd. De namen van de
overige dreven zijn afgeleid van aangrenzende percelen. Dus vinden we van noord naar zuid: de
Suikermeersdreef, de Liniedreef, de Strontbosdreef en de Molenaarsdreef.
Link naar volledig dossier: https://data.inbo.be/purews/files/5386037/DeKeersmaeker_etal_2006_BosreservaatDeHeirnisse.pdf
